Obwód miejski

Długość trasy: ok. 1,7 km

Plac T.G.Masaryka z budynkiem Czeskiej Kasy Oszczędności, Posągiem Mariańskim, fontanną z rzeźbą Záboja
pomnik Gwiazdy Dawida
plac Oporu oraz plac Václava Hanki z budynkiem gimnazjum oraz Miejskiego Ośrodka Kultury Dom Hanaki
uliczka Valová z pozostałościami fortyfikacji miejskich
kościół św. Jana Chrzciciela z lapidarium
Dwór Kohouta (Kohoutův dvůr)
Wieża Gontowa (Šindelářská věž)

1. Plac T. G. Masaryka

Plac T. G. Masaryka pierwotnie nosił nazwę placu Záboja, a później Gottwalda. Z wielkiego placu odchodziły prostoliniowo ulice prowadzące do bram miejskich obwarowań.

Renesansowy budynek Starego Ratusza został zbudowany w 1572 roku po pożarze domu mieszczańskiego, który stał na jego miejscu. Pierwotny szczyt był skierowany do ulicy Kostelní (dzisiaj Palackiego) i na stronie kierowanej do placu posiadał wieżę podpartą przez dwa słupy. W 1790 roku Ratusz spłonął i w 1833 roku otrzymał dzisiejszą postać po dokonaniu określonych zmian jego fasady.

Na fasadzie ratusza umieszczony jest zegar oraz napis w języku łacińskim. Obok wskazówki godzinowej i minutowej zegar posiadał jeszcze jedną wskazówkę, która dzieliła dzień na dwadzieścia cztery części. Zielona tarcza cyfrowa z numerami od 1 do 24 pozostał do dzisiaj na budynku. Napis w języku łacińskim głosił: Ten dom nie znosi nikczemności, kocha pokój, potępia zbrodnie, przestrzega prawa, czci szlachetnych.
Dzisiaj w jego pomieszczeniach mieszczą się sale reprezentacyjne i wystawiennicze miasta.

Jednym z elementów dominujących placu jest również secesyjny budynek Czeskiej Kasy Oszczędności (Českáspořitelna) pochodząca z lat 1909 –1910. Prawe skrzydło budynku zostało dobudowane później, a dzisiejszy kształt uzyskał dopiero w 1930 roku.

Godnym uwagi jest również dom położony na zachodniej stronie placu (stojąc przed budynkiem Kasy Oszczędności po lewej stronie) o numerze 85 z arkadami o czterech filarach, ozdobionymi maskami lwów i rzeźbą św. Jana Nepomucena w tarczy.

Pośrodku placu stoi Posąg Mariański, który ma postać bogato ozdobionej piramidy rokokowej. Pochodzi on z roku 1750–54 i jest autorstwa Josefa Procházki z Chrudimi. Jego budowa jest związana z dziękczynieniem mieszkańców miasta za ocalenie przed zarazą. Na szczycie piramidy znajduje się rzeźba Marii Panny, stojącej na kuli, symbolizującej cały świat. Kulę otacza wąż z jabłkiem w paszczy. Nad gzymsem w środkowej części posągu stoją rzeźby św. Kosmy, św. Damiana. Św. Wawrzyńca i św. Floriana. Posąg jest otoczony przez sześć rzeźb - św. Jakuba, św. Jan Chrzciciela, św. Franciszka Ksawerego, św. Norberta, św. Ignacego i św. Jana Nepomucena.

Pamiątkę rzeźbiarską z 1857 roku stanowi fontanna z postacią Záboja. Jej autorem są miejscowi rodacy, rzeźbiarz František i Antonín Wagnerowie. Fontanna z rzeźbą Záboja została odsłonięta na placu 29 września 1857 podczas obchodów 40-lecia odnalezienia Rękopisu królewskodworskiego. W 1950 roku została przemieszczona na okraje miasta, zaś w 2005 roku powróciła na swoje pierwotne miejsce.

Jest ona alegorycznym upamiętnieniem języka ojczystego i czeskiego poczucia narodowego. Záboj, postać z Rękopisu królewskodworskiego, ma na sobie starosłowiański krój z mieczem przy boku, prawą ręką opiera się o tarczę a lewą przyciska do serca mityczną harfę staroczeską. Stoi on na skale, z której wytryskują trzy źródła wody, które są symbolem czystości, zdrowia i stałości. Pod rzeźbą w skale jest wyryte imię Záboj, a nieco poniżej słowa: „Ty przemawiasz do nich słowami ojców,“ co oznacza, że należy szanować i kultywować język czeski.

Idąc od ulicy Švehlovej podążamy w kierunku ronda i skręcamy na nim w prawo pod górę. Po prawej stronie można zobaczyć pomnik w kształcie Gwiazdy Dawida.

2. Pomnik Gwiazdy Dawida

Pierwsze rodziny żydowskie przybyły do Dvora Králové n/L. około 1850 roku i wybudowały tutaj jedną z pierwszych fabryk tekstyliów. W 1890 roku miejscowi Żydzi wybudowali synagogę, która w następnym roku została uroczyście oddana do użytku. Synagoga przeżyła co prawda dwie wojny światowe, jednak musiała ustąpić, pomimo protestów wielu mieszkańców, przed budową drogi w sześćdziesiątych latach XX wieku.

Na miejscu dawnej synagogi stoi dzisiaj pomnik w kształcie Gwiazdy Dawida, który powstał z inicjatywy rabina Normana Patzy według projektu rzeźbiarza akademickiego Jaroslava Černégo. Ten ostatni, ze względu na przedwczesną śmierć, nie zdążył jednak zrealizować swój projekt, którego kontynuacji podjął się jego syn Ota Černý. Pamiątka została uroczyście poświęcona w dniu 16. 2. 2008.

Od pomnika podążamy w kierunku ulicy Rooseveltowej i po prawej stronie w kierunku do palcu Oporu i placu Václava Hanki. Po drodze można zobaczyć stojący po prawej stronie drewniany dom, który najprawdopodobniej jest najstarszym budynkiem w mieście. Dom należał w przeszłości do tokarza Šmída, a w późniejszym okresie swoją siedzibę miała w nim dyrekcja koszar, stacja policyjna, zakład barwienia i ostatnio tokarstwo drzewa.

3. Plac Václava Hanki i plac Oporu, Miejski Ośrodek Kultury Dom Hanki (Hankův dům)

Plac Václava Hanki
Środek placu zdobi fontanna „Rukopisy“ , dzieło królewskodworskiego rzeźbiarza Jaroslava Černego.
Dominującym elementem placu Václava Hanki jest Hankův dům, wczesnorenesansowy budynek z 1874 roku, który dzisiaj służy, jako miejski ośrodek kultury.
Godny uwagi jest również budynek kina Svět. Pierwotna sala gimnastyczna Sokół z 1896 roku została w 1927 roku przebudowana na kino.

Plac Oporu
Na placu dominującym elementem jest pomnik Oporu. Pomnik autorstwa praskiego rzeźbiarza i profesora Jaroslava Horejca i architekta Viléma Kvasničky. Z królewsko dworskiego piaskowca wyrzeźbił go rzeźbiarz František Bílek. Pomnik został odsłonięty w 1922 roku, mierzy 6 metrów wysokości i przedstawia Matkę Ojczyznę i ciężko zranionego syna, który się dla niej ofiarował. Kolejnym elementem placu jest historyczny budynek gimnazjum, zbudowany w latach 1893 – 1895.

Z Domu Hanki należy podążać przyległą uliczką z kościołem w tle.

4. Uliczka Valová i pozostałości murów obronnych

Miasto prawdopodobnie już pod koniec wieku posiadało mury obronne, które otaczały miasto w kształcie owalnym. Wejścia do miasta strzegły cztery bramy: Horní, Dolní, Šindelářska i Hradišťska. Bramy chroniły wieże w kształcie walców, tylko brama wieży Horní miała kształt stożkowaty. Charakter obronny miasta wzmacniała na południu i zachodzie rzeka Łaba; tutaj znajdowała się fosa oraz mosty zwodzące. Dworskie obwarowania należą w regionie do rzadkości– mury obronne nie miały galerii owieńczonych blankami, ale skierowany do środka daszek.

Od 1785 roku mury obronne przestały pełnić swoje funkcje, ale jeszcze około 1841 roku istniały prawie wokół całego miasta. Również w czasach obecnych można odnaleźć ich ślady. W kilku miejscach można zobaczyć zachowane do dzisiaj fragmenty i w ten sposób dotknąć historii miasta – np. odcinek na ul.Valovéj, na zachodniej stronie kościoła św. Jana Chrzciciela oraz przy Wieży Šindelářskiej. Z mam zachowała się do dnia dzisiejszego część Bramy Horní (jej fragmenty można zobaczyć na końcu ulicy Valovéj – do dzisiaj mówi się o niej Na Bramie) oraz część Bramy Šindelářskiej. Z wież zachowała się tylko Wieża Šindelářska.

Na końcu ulicy Valovej należy skręcić w prawo pod górę i skręcić na skrzyżowaniu w lewo w kierunku widocznego z daleka kościoła.

5. Kościół św. Jana Chrzciciela

Gotycki kościół został zbudowany na miejscu pierwotnego romańskiego kościoła. Ten ostatni został dwukrotnie poddany przebudowie i rozbudowie. Dzisiejszy kształt kościół uzyskał dopiero w latach 90-tych XIX wieku. Wieża kościelna została dobudowana po gzymsie w 1644 roku, a w 1894 roku została podniesiona do obecnych 64 metrów.

W wieży kościoła znajdują się trzy funkcjonujące dzwony. Największy dzwon pochodzi z 1505 roku i nazywa się św. Jan, przezywany również, jako GRUBY lub WIELKI. Kolejny dzwon nazwany „Umíráček“, pochodzi z 1508 i trzeci „Čapek“ albo inaczej „Poledník“ z roku1540 roku. Oprócz dzwonów godziny odmierza również nowożytny zegar, którego dźwięk można słyszeć co kwadrans.

Cela Rękopiśmiennicza –znalezienie Rękopisu Karólewskodworskiego
W celi wieży został w dniu 16 września 1817 znaleziony przez Václava Hankę tzw. Rękopis Królewskodworski, który w znaczący sposób wpłynął na atmosferę Czeskiego Odrodzenia Narodowego. Rękopis jest dzisiaj częścią zbiorów w bibliotece Muzeum Narodowego w Pradze. Cela wieży jest w sezonie dostępna dla zwiedzających.

Lapidarium
W murach obronnych za kościołem św. Jana Chrzciciela można zobaczyć gotycki półokrągły portal, pochodzący prawdopodobnie z kaplicy szpitalnej oraz empirowy nagrobek z 1811 roku, a obok bogato zdobiony empirowy portal z 1791 roku oraz pięć płyt nagrobnych.

Oratorium odpustowe (Odpustkové oratorium)
Na północ od kościoła, pośrodku placu Republiki, znajduje się Oratorium odpustowe – rzeźba przedstawiająca św. Jana Nepomucena, która została przeniesiona w to miejsce w 1956 roku dzisiejszej ulicy Rooseveltovej. Na cokole umieszczone są rzeźby św. Barbary, Szymona i Judy. Rzeźba pochodzą z okresu około roku 1730 i jest dłuta Josefa Procházki z Chrudimi.

Za kościołem na skrzyżowaniu głównym należy skręcić w prawo, aby po 250 m dotrzeć do budynku Muzeum Miejskiego – Domu Kouhouta.

6. Dom Kohouta (Kohoutův dvůr)

Cały kompleks pierwotnie stanowił zamknięty dworek ziemiański, który w latach 1736 - 1738 na wczesnobarokowych fundamentach zbudował F. A. Berger, urzędnik hrabia Šporka. Dom Kohouta uzyskał swoją nazwę prawdopodobnie w XIX wieku, kiedy został dostosowany do zamieszkania przez ówczesnego właściciela Aloisa Kohouta. Z pierwotnej posiadłości pozostały trzy budynki. Główny budynek ze spichlerzem łączy brama wejściowa ze znakiem Bergerovym oraz monografią. Miejsce nad przejściem zdobi płaskorzeźba św. Floriana. Krużganek zdobi rzeźba Wniebowziętej Marii Panny, po bokach rzeźby św. Jan Chrzciciela i Jana Ewangelisty. Spichlerz, jak mówi sama nazwa, służy w przeszłości do magazyn i spełniał zasadniczą funkcję dla miasta.

Obecnie w pomieszczeniach Domu Kochouta swoją siedzibę ma Muzeum Miejskie. W budynku głównym od 1978 roku mieści się ekspozycja stała dokumentująca dzieje miasta, a w zrekonstruowanym budynku dawnego spichlerza mieści się do 1998 roku galeria, sala wykładowa i wystawiennicza. Kompleks budynków uzupełnia trzeci obiekt, który dawnej służył jako stajnia końska. Na dziedzińcu dominuje kamienna studnia barokowa.

Od muzeum kierujemy się z powrotem w kierunku kościoła i po około 40 m skręcamy w lewo w ulice Tylową. Po chwili docieramy do jedynej zachowanej do dzisiaj wieży kamiennej.

7. Wież Gontowa (Šindelářská věž)

Wież Gontowa jest jedyną z zachowanych do dzisiaj czterech wież, będących częścią miejskiej fortyfikacji, które strzegły wejścia do miasta. Mierzy 20 m wysokości i ma średnicę 7 metrów. Jej fundamenty sięgają ok. 1 m w twardym ile. Swoją nazwę zawdzięcza przyległej ulicy, na której swoje warsztaty mieli producenci gontów. Do 1791 roku wieże zdobił również mały kurant. Podobnie jak w Pizie, również tutejsza wieża jest lekko nachylona, o czym można się przekonać patrząc na nią z ulicy Věžní, obserwując jak opiera się o sąsiedni dom. Przy wieży można zobaczyć pozostałości murów obronnych. Wewnętrzne pomieszczenia wieży są niestety niedostępne dla zwiedzających.

Od Wieży Gontowej idziemy prosto ulicą Havlíčkovą. Na końcu ulicy skręcamy w prawo i ponownie jesteśmy na Placu T.G.Masaryka.